Rau là mặt hàng nông sản gắn liền với đời sống người dân trong bữa ăn hàng ngày. Tuy nhiên, việc rau trồng dư lượng thuốc trừ sâu, chất hóa học không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm đang trở thành vấn đề nhức nhối những năm gần đây nên việc lựa chọn các sản phẩm rau cho bữa cơm đã được người tiêu dùng ngày càng chú trọng nhằm bảo vệ sức khỏe. Với mong muốn tạo ra nguồn rau sạch an toàn đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng, chị Nguyễn Thị Hồng Tươi, ấp 2, xã Sông Ray (huyện Cẩm Mỹ) đã mạnh dạn đầu tư xây dựng mô hình trồng rau sạch trong nhà lưới, nhà màng đem lại hiệu quả kinh tế cao.
Mô hình trồng rau trong nhà màng
Chị Hồng Tươi cho biết, mô hình trồng rau sạch của HTX Phú Cường sản phẩm chủ yếu là cà chua và dưa leo, dưa hấu, bầu bí, mướp, khổ qua… Đây là những loại rau quả cho nhiều dinh dưỡng, người dùng thường sử dụng ăn trực tiếp (ăn sống) song cũng là loại rau có nguy cơ mất an toàn vệ sinh cao nhất. Vì rau quả dễ sâu nên để đảm bảo mẫu mã đẹp khi đưa ra thị trường, trong quá trình trồng rau, nông dân hay phải sử dụng các sản phẩm thuốc bảo vệ thực vật, phân bón hóa học nhiều nhất. Nếu không xử lý đủ thời gian theo quy trình quy định, các sản phẩm rất dễ ảnh hưởng sức khỏe người dùng vì lượng chất hóa học từ thuốc bảo vệ thực vật lưu lại trên vỏ quả, trái là rất lớn. Nhận thức điều này nên chị Hồng Tươi thực hiện mô hình này để mang đến sản phẩm nông nghiệp an toàn, tốt cho sức khỏe người tiêu dùng và bảo vệ môi trường.
Với mục tiêu góp phần hướng đến xây dựng nền nông nghiệp hữu cơ tại địa phương, HTX đã đầu tư kinh phí, áp dụng công nghệ trổng rau tiên tiến hiện nay: nhà màng, nhà lưới, hệ thống tưới nhỏ giọt tiết kiệm nước… Mặc dù áp dụng các công nghệ sản xuất tiên tiến nhưng mô hình ap dụng tại HTX rau sach Phú Cường vẫn thân thiện với con người chứ không hoàn toàn tách biệt. Người tiêu dùng, nếu có nhu cầu tham quan mô hình sản xuất vẫn có thể tiếp cận từ khâu chọn giống, đất, cho đến khâu chăm sóc và bảo quản khi sản phẩm đưa lên kệ hàng.
Sau 4 năm đi vào hoạt động, đến nay HTX rau sạch Phú Cường đã có sản phẩm ổn định cung cấp cho thị trường trong khu vực lân cận. Song để có được quả ngọt như ngày hôm nay, thành công là sự chắt chiu, học hỏi và không ngừng phấn đấu tìm tòi của chị Nguyễn Thị Hồng Tươi cùng cộng sự. Bắt đầu từ năm 2016, xuất phát từ ý tương trồng rau sạch cho gia đình, chị Hồng Tươi đã thực hiện trồng thủ nghiệm 100 cây cà chua trong chậu bao phủ bằng mùng thông thường và canh tác theo hướng không sử dụng hóa chất. Sau hơn 3 tháng, mô hình này của chị đem lại hiệu quả tương đối khả quan khi thấy hiệu quả, năng suất cây trồng đem lại cũng như phản hồi tích cực ban đầu từ người thân, bạn bè về sản phẩm nông nghiệp sạch khiến chị nung nấu ý định mở rộng quy mô và cách thức thực hiện. Đến năm 2018, mô hình trồng rau sạch trong nhà màng, nhà lưới của chị Hồng Tươi ra đời và phát triển cho đến ngày nay.
Để đảm bảo sản phẩm sạch đến tay người tiêu dùng và tạo được sự tin cậy, bên cạnh quy trình sản xuất an toàn, được theo dõi sát sao thì rau của HTX Phú Cường được dán tem bảo đảm chất lượng, có thông tin đầy đủ về nơi sản xuất và thường xuyên được kiểm tra chất lượng. Theo chị Hồng Tươi, quy trình khép kín trong sản xuất giảm được rủi ro về thiên tai, địch bệnh trên cây trồng, ngăn chặn côn trùng xâm nhập nên hạn chế các loại bệnh, từ đó hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật trong quá trình chăm sóc.
Hệ thống tưới nhỏ giọt tiết kiệm 30-50% lượng nước so với bên ngoài nhưng vẫn đạt năng suất cao. Ngoài ra, nhờ có hệ thống quạt thông gió giúp điều hòa nhiệt độ bên trong nhà màng khi thời tiết thay đổi, nắng nóng hỗ trợ cây trồng sinh trưởng thuận lợi, khả năng kháng sâu bệnh cao và năng suất ổn định hơn. Ngoài ra, HTX còn đầu tư hệ thống máy đo dư lượng thuốc bảo vệ thực vật hay các chất hóa học khác từ đó kiểm soát chặt chẽ dư lượng thuốc, thành phần, đảm bảo thực hiện đạt tiêu chuẩn 4 đúng: đúng thời điểm, đúng thời gian cách ly, đúng liều lượng và đúng bệnh.
Về kỹ thuật canh tác, HTX Phú Cường chọn cách trồng trực tiếp xuống đất. Phân chuồng đã được ủ hoai với chế phẩm sinh học. Một lượng lớn phân trùn quế được cho vào đất trước đó để làm đất tơi xốp, tạo điều kiện cho sinh vật có lợi phát triển vì vậy mà giảm thiểu chi phí đầu tư, nâng cao giá trị dinh dưỡng trong sản phẩm. Không áp dụng tưới nước theo cách tưới truyền thống mà áp dụng hệ thống tưới nước nhỏ giọt. Cách làm này giúp hạn chế lượng nước thất thoát, cây giũ được độ ẩm lâu hơn và hạn chế tối đa vi sinh vật gây hại, nấm mốc sinh sôi trong đất. Nguồn nước tưới được lấy từ giếng khoan, thông qua hệ thống lọc nước tước khi tưới cho rau. Hàng năm, theo định kỳ, HTX tiến hành lấy mẫu để kiểm tra theo tiêu chuẩn an toàn VietGAp đồng thời phân tích sản phẩm để đảm bảo tối đa về chất lượng và giá trị dinh dưỡng..
Về biện pháp tiêu thụ sản phẩm, đây là khâu quan trọng nhất nên được HTX Phú Cường hết sức quan tâm đầu tư. Sau khi thu hoạch, rau được đóng gói, kiểm tra chứng nhận chất lượng, dán tem kiểm định rồi mới đưa ra thị trường tiêu thụ nhằm đảm bảo an toàn chất lượng khi sản phẩm tới tay người tiêu dùng. Hiện sản lượng của HX đạt khoảng hơn chực tấn với giá thành đưa ra thị trường từ 20 – 45 ngàn đồng/kg.
Dự án không chỉ đem lại sản phẩm nông nghiệp sạch cho người tiêu dùng, bảo vệ môi trường, phát triển nông nghiệp bền vững mà còn nâng cao năng lực sản xuất cho nhân dân trong vùng thông qua chương trình khuyến nông, chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật trong nông nghiệp qua đó từng bước giúp nông dân thoát nghèo góp phần thực hiện thành công chiến lược phát triển nền nông nghiệp công nghệ cao trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ nói riêng, tỉnh Đồng Nai nói chung.
Đỗ Quyên