Phó chủ tịch UBND tỉnh Dương Minh Dũng, Phó Trưởng ban thường trực Ban Chỉ đạo Phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06 tỉnh Đồng Nai nhấn mạnh: Thực hiện Bình dân học vụ số là cơ hội lớn để tạo ra sự thay đổi mạnh mẽ về nhận thức và năng lực số trong toàn dân. Đây không chỉ là nhiệm vụ của chính quyền, mà là trách nhiệm và quyền lợi của mỗi người dân.

BÀI 1: Phổ cập kiến thức AI cho cán bộ, công chức – Bước đi chiến lược trong chuyển đổi số

Trí tuệ nhân tạo (AI) không còn là khái niệm xa lạ mà đã và đang len lỏi vào từng ngóc ngách của đời sống hiện đại. Từ y tế, giáo dục đến sản xuất, AI đang góp phần nâng cao hiệu quả, tiết kiệm thời gian và chi phí. Đặc biệt, trong lĩnh vực quản lý hành chính nhà nước, AI mở ra cơ hội đổi mới cách thức phục vụ người dân, nâng cao năng lực quản trị và minh bạch hóa hoạt động công vụ, góp phần xây dựng nền hành chính hiện đại, chuyên nghiệp và lấy người dân làm trung tâm.

* Phổ cập kiến thức và kỹ năng sử dụng AI cho cán bộ công chức từ tỉnh đến cơ sở

Với mục tiêu phổ cập tri thức số, lan tỏa trí tuệ nhân tạo đến mọi cấp, mọi ngành, đến toàn thể cán bộ, công chức, viên chức và toàn dân, Đồng Nai định hướng đẩy mạnh việc tổ chức các khóa đào tạo về AI cho đội ngũ cán bộ, công chức từ cấp tỉnh đến cấp xã  – những người đang trực tiếp tham gia vào công cuộc kiến tạo chính quyền số, kinh tế số, xã hội số.

Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Tạ Quang Trường cho biết, thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW và Kế hoạch 433-KH/TU của Tỉnh ủy, Đồng Nai đang trong xu hướng chuyển đổi số toàn diện. Theo đó, muốn chuyển đổi số thì chúng ta phải có con người số, trong đó cán bộ công chức là trung tâm để lan tỏa hoạt động chuyển đổi số. Sở xác định, việc truyền thông, phổ biến AI cho cán bộ công chức là nền tảng để cán bộ công chức tiếp cận nhanh nhất với công nghệ số hiện nay. Hơn thế nữa, việc sử dụng AI sẽ giúp đơn giản hóa quy trình và xử lý công việc nhanh chóng hơn, phục vụ nhân dân hiệu quả và thông minh.

Thời gian qua, Sở Khoa học và Công nghệ đã phối hợp với Đại học quốc gia TP.HCM tổ chức hàng loạt các lớp phổ cập kiến thức và kỹ năng sử dụng AI cho cán bộ công chức, viên chức từ tỉnh đến xã. Bên cạnh đó, các cơ quan, đơn vị cũng chủ động phối hợp tổ chức các lớp bồi dưỡng kỹ năng sử dụng AI cho cán bộ, viên chức, người lao động tại đơn vị. Kết quả trong quý II/2025, toàn tỉnh đã phổ cập kiến thức, kỹ năng về chuyển đổi số, ứng dụng AI cho: 1.500 cán bộ công chức các sở, ban, ngành, UBND cấp huyện, thành phố; hơn 3.200 cán bộ, công chức cấp xã; hơn 1.000 cán bộ, công chức các cơ quan khối Đảng, đoàn thể; gần 1.000 cán bộ, chiến sĩ công an trên địa bàn tỉnh; 200 cán bộ Công đoàn cơ sở trực thuộc Công đoàn Viên chức tỉnh; 150 cán bộ Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Đồng Nai.

Mỗi cán bộ, công chức được các chuyên gia đến từ các Viện, trường của Đại học quốc gia TP.HCM phổ cập những kiến thức căn bản và kỹ năng thực tiễn để sử dụng trí tuệ nhân tạo – không chỉ để tiếp cận, mà còn để áp dụng trong công việc hằng ngày với mục tiêu chủ động, phục vụ thông minh.

Những cán bộ, công chức đã được hướng dẫn ứng dụng AI trong quản lý hành chính và dịch vụ công; Hướng dẫn thực hành sử dụng các nền tảng AI phổ biến; Ứng dụng AI cho hoạt động quản lý nhà nước như: soạn thảo văn bản hành chính, hỗ trợ nghiên cứu văn bản pháp luật, xử lý khiếu nại, phản hồi công dân, hỗ trợ xây dựng báo cáo, lập kế hoạch, hỗ trợ đào tạo, tập huấn, viết kịch bản báo cáo, thuyết trình hội nghị, tạo video, chuyển văn bản thành giọng nói, trích xuất văn bản từ hình ảnh….Ngoài ra, cán bộ công chức còn được cập nhật những kiến thức về các rủi ro công nghệ và phương pháp bảo vệ dữ liệu khi sử dụng AI…

Là một trong những giảng viên của lớp tập huấn, ông Trần Vũ Nguyên – Nhà sáng lập AI Education khẳng định: “Những người biết về AI thì sẽ có một lợi thế cạnh tranh rất lớn đối với những người không biết về AI. Nó giống như một cơn lốc, một cuộc cách mạng mà chúng ta không né tránh được. Do đó, cách mà chúng ta sống chung hòa bình và bền vững và hiệu quả với AI sẽ là một lựa chọn đúng”.

Có thể nói, việc ứng dụng AI vào công tác quản lý nhà nước không chỉ giúp tăng hiệu suất làm việc mà còn góp phần nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân, xây dựng nền hành chính hiện đại, minh bạch, hiệu quả. Đặc biệt là trong giai đoạn cả nước đang thực hiện sắp xếp, tinh gọn bộ máy hành chính thì việc tiếp cận và ứng dụng các công nghệ hiện đại, thông minh để nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước lại càng là đòi hỏi cấp bách.

 * Từ tiếp cận đến làm chủ công nghệ – từ nhận thức đến hành động

Từ những phản hồi ban đầu cho thấy nhiều học viên đã bắt đầu ứng dụng AI vào công việc hàng ngày, góp phần nâng cao hiệu suất và chất lượng giải quyết công việc. Đây chính là minh chứng cho tính đúng đắn trong chủ trương đào tạo AI rộng rãi mà tỉnh đang triển khai.

Tham gia lớp phổ cập kiến thức và kỹ năng sử dụng AI, ông Nguyễn Quang Tuyến – Phó Chủ tịch UBND phường Hố Nai chia sẻ: “Tôi đã sử dụng AI trong nhiều nội dung công việc, trong cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, tham gia lớp tập huấn với khối lượng kiến thức được cung cấp, tôi  thấy rất hứng khởi bởi nó đem lại giá trị mới, thông tin mới. Qua buổi học đã giúp cho bản thân có những kiến thức, thông tin rất hữu ích về AI, về ứng dụng AI trong cuộc sống và trong công việc”.

Bà Ngô Thị Huyền Trang, công chức văn phòng thống kê của UBND phường Tân Mai tâm sự rằng, tham gia lớp tập huấn đã giúp bà hiểu biết thêm về những ứng dụng công nghệ thông tin, ngoài sử dụng chat GPT còn biết sử dụng phần mềm Gemini, hiểu sâu hơn về sử dụng công nghệ AI một cách thông minh và hiệu quả hơn. Ngoài ra còn biết được sử dụng AI như thế nào để bảo mật thông tin của cá nhân và của cơ quan.

Không chỉ dừng lại ở những lớp phổ cập kiến thức, kỹ năng sử dụng AI, Sở Khoa học và Công nghệ Đồng Nai đã cho ra mắt một chatbot AI của Đồng Nai với bộ lọc tốt nhất để đảm bảo thông tin an toàn nhất. Trợ lý AI Sở Khoa học và Công nghệ là sản phẩm do Sở Khoa học và Công nghệ, Hội Tin học tỉnh Đồng Nai và Trường Đại học Lạc Hồng phối hợp xây dựng. Với tính năng thân thiện, dễ dùng, sản phẩm này sẽ hỗ trợ người dân và doanh nghiệp tra cứu thủ tục nhanh hơn, dễ hiểu hơn mà không cần đến tận nơi, chỉ cần hỏi là có câu trả lời. Không những thế, chatbot AI này còn hỗ trợ cơ quan quản lý theo dõi hiệu quả xử lý hồ sơ qua log hệ thống; đánh giá KPI từng bộ phận khách quan, không phụ thuộc báo cáo giấy.

“Trợ lý AI này giúp người dân tra cứu thông tin trong lĩnh vực khoa học công nghệ một cách dễ dàng. Đây là một bước đi tiên phong – mở ra hướng tiếp cận mới trong công tác quản lý nhà nước, phục vụ người dân và doanh nghiệp” –  Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Tạ Quang Trường phấn khởi chia sẻ.

Ông Tạ Quang Trường cũng cho biết, Sở Khoa học và Công nghệ Đồng Nai đang mong muốn dùng AI khai thác dữ liệu hiện có của tỉnh Đồng Nai và bước vào chiến lược dữ liệu AI phục vụ cho phát triển kinh tế- xã hội. Sắp tới đây, Sở Khoa học và Công nghệ sẽ đưa AI vào cơ sở dữ liệu chuyên ngành để các sở, ngành ra quyết định dựa trên dữ liệu và dự báo, suy đoán các thông tin điều hành kinh tế xã hội dựa trên dữ liệu. Tỉnh Đồng Nai kỳ vọng là dữ liệu sẽ được tập hợp về một nơi, AI sẽ giúp khai phá dữ liệu trên tất cả các kịch bản.

“Đồng Nai rõ ràng đang đi trước các địa phương khác trong cả nước trong việc đưa ra chatbot AI riêng, bắt đầu có những dự án thử nghiệm và những lớp đào tạo quy mô lớn” –  ông Trần Vũ Nguyên – Nhà sáng lập AI Education nhận xét.

Theo Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ, việc đào tạo AI cho cán bộ, công chức, viên chức trong toàn tỉnh là bước đi đầu tiên trong hành trình trang bị tư duy số cho người dân của tỉnh Đồng Nai. Sau khi phổ cập kiến thức AI cho cán bộ công chức, viên chức, tỉnh tiếp tục triển khai cho toàn dân trên đa nền tảng.

BÀI 2: Phổ cập kiến thức số cho toàn dân

Để phổ cập kiến thức và kỹ năng số cho toàn dân, Đồng Nai đã phát động phong trào “Bình dân học vụ số”. Phong trào không chỉ nhằm xóa mù công nghệ mà còn hướng đến phổ cập kỹ năng số cơ bản, giúp người dân tự tin tham gia không gian mạng, sử dụng dịch vụ công trực tuyến và tận dụng công nghệ để cải thiện đời sống, phát triển kinh tế.

* Cùng nhau hành động để “mỗi người dân là một công dân số”

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, phong trào Bình dân học vụ số có ý nghĩa vô cùng to lớn và nhân văn sâu sắc đối với sự phát triển của đất nước, thể hiện quyết tâm của Đảng, Nhà nước trong công cuộc Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, công dân số thông minh, văn minh và nhân văn. Phong trào phải là một nhiệm vụ chính trị quan trọng, là mệnh lệnh từ trái tim, là tư duy thông minh của khối óc và là hành động quyết liệt của mỗi người dân, mỗi đảng viên, cán bộ công chức phải tiên phong, gương mẫu trong thực hiện phong trào.

Hưởng ứng phong trào “Bình dân học vụ số” của Thủ tướng Chính phủ, thời gian qua, Đồng Nai đã đẩy mạnh thực hiện phong trào, coi đây là một nhiệm vụ quan trọng nhằm cụ thể hóa đường lối, chủ trương của Đảng tại Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số và Kế hoạch 433-KH/TU của Tỉnh ủy, Kế hoạch 92/KH-UBND của UBND tỉnh thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW.

Ngày 23/5/2025, Ban Chỉ đạo về Phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06 tỉnh Đồng Nai đã phát động phong trào “Bình dân học vụ số” trên toàn tỉnh với mục tiêu phổ cập kiến thức và kỹ năng số cho toàn dân.

Phát biểu trong buổi lễ phát động phong trào, Phó Trưởng ban thường trực Ban Chỉ đạo Phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06 tỉnh Đồng Nai Dương Minh Dũng yêu cầu, phong trào “Bình dân học vụ số” cần được triển khai một cách mạnh mẽ, đồng bộ, thực chất và bền vững, từ thành thị đến nông thôn, từ công sở đến trường học, từ doanh nghiệp đến từng hộ dân. Mỗi cán bộ, công chức, người dân, doanh nghiệp… cùng nhau hành động để “mỗi người dân là một công dân số”, để Đồng Nai không chỉ là tỉnh công nghiệp phát triển mà còn là điểm sáng trong hành trình xây dựng xã hội số.

Theo đó, người dân có thể tham gia phong trào Bình dân học vụ số tại địa chỉ binhdanhocvuso.gov.vn. Đây là nền tảng do Bộ Công an phối hợp cùng Đại học Bách khoa Hà Nội triển khai quản lý và vận hành.

Theo thông tin từ đơn vị phát triển, nền tảng binhdanhocvuso.gov.vn có thể đáp ứng 400 ngàn người học cùng lúc. Nền tảng có 3 ngàn khóa học, cho phép xây dựng chương trình học liệu riêng. Nền tảng tích hợp sẵn các công cụ theo dõi quá trình học, đánh giá mức độ nghiêm túc, tính năng kiểm tra có giám sát bằng AI, hỗ trợ quy trình quản lý, đào tạo, từ khâu đăng ký đến đánh giá, cấp chứng chỉ.

Được biết, Sở Khoa học và Công nghệ Đồng Nai đã cung cấp một khóa học trên nền tảng này. Đó là khóa học Bảo vệ an toàn thông tin cá nhân trên môi trường số. Khóa học nhằm giúp người học nâng cao nhận thức, xây dựng và phát triển kỹ năng số; nắm được những kiến thức cơ bản về an toàn thông tin, bảo vệ tài khoản cá nhân trên môi trường số; các thủ thuật, kỹ năng xử lý về an toàn thông tin trong tiếp cận nền tảng. Khóa học cũng giúp người dân có thể chủ động bảo vệ mình trước những mối nguy hiểm trên internet như: lừa đảo trực tuyến, đánh cắp thông tin cá nhân, phần mềm mã độc…

Từ khi được phát động đến nay, phong trào Bình dân học vụ số đã được sự tham gia hưởng ứng tích cực của các tầng lớp nhân dân trên địa bàn tỉnh. Mỗi người, tùy vào nhu cầu của mình đã đăng ký tham gia và hoàn thành các khóa học trên nền tảng binhdanhocvuso.gov.vn. Qua đó, đã tiếp thu được nhiều kiến thức bổ ích để ngày càng tự tin, chủ động trong hành trình trở thành công dân số.

Em Nguyễn Gia Phúc, học sinh Trường THCS Thống Nhất hào hứng chia sẻ: “Trước đây em chỉ biết dùng điện thoại để lướt mạng xã hội. Sau khi tham gia học khóa học trên nền tảng binhdanhocvuso.gov.vn, em mới biết thế nào là dữ liệu cá nhân, cách bảo vệ thông tin trên mạng, rồi cả mấy công cụ AI như ChatGPT, Copilot để hỗ trợ học tập”.

Bí thư Đoàn xã Phú Hội, Đặng Hoàng Nhật Minh nhận xét: “Tôi thấy khóa học rất thực tế. Không chỉ giúp tôi nắm được những khái niệm cơ bản về trí tuệ nhân tạo, dữ liệu số, mà còn hướng dẫn cách ứng dụng vào công việc hàng ngày như quản lý đoàn viên, tổ chức hội họp trực tuyến, truyền thông qua mạng xã hội. Đây là nền tảng quan trọng để cán bộ cơ sở như chúng tôi bắt kịp xu hướng chuyển đổi số.”

* Không ai bị bỏ lại phía sau trong thời đại số

Theo Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Đồng Nai, mục tiêu mà phong trào Bình dân học vụ số hướng đến là tuyên truyền, hướng dẫn, phổ cập kiến thức, kỹ năng số, giúp người dân tiếp cận với các dịch vụ số và tích cực tham gia vào quá trình chuyển đổi số. Phong trào này sẽ phổ cập kiến thức, kỹ năng số cơ bản cho mọi tầng lớp nhân dân, đặc biệt tập trung vào những nhóm yếu thế, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Để hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số tiếp cận công nghệ số nhằm ứng dụng thực tiễn, Sở Dân tộc và Tôn giáo đã cùng với Sở Khoa học và Công nghệ phối hợp tổ chức lớp tập huấn cung cấp thông tin cho người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số với các nội dung: giới thiệu các tiện ích nổi bật về ứng dụng VNeID trên điện thoại; tích hợp một số loại giấy tờ cơ bản trên VNeID sử dụng thay giấy tờ truyền thống; cài đặt và sử dụng ứng dụng ngân hàng trong giao dịch điện tử… Qua đó, phát huy vai trò của lực lượng cốt cán cơ sở, đặc biệt là những người có uy tín trong cộng đồng dân tộc thiểu số, già làng, trưởng bản, làm “hạt nhân” lan tỏa tri thức số, hướng dẫn thực hành chuyển đổi số đến từng hộ gia đình, từng người dân…

Sau lớp tập huấn cung cấp thông tin cho người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số, Sở Dân tộc và Tôn giáo tiếp tục phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ triển khai các lớp tập huấn lưu động tại những địa phương có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống như các huyện Định Quán, Tân Phú, Cẩm Mỹ, Xuân Lộc, Trảng Bom…Những lớp học này diễn ra tại Trung tâm Văn hóa học tập cộng đồng, nhà văn hóa thôn hay dưới chân nhà sàn của thôn. Lớp học được tổ chức theo hình thức “cầm tay chỉ việc”, “một kèm một” đã giúp cho những đồng bào dân tộc thiểu số từ chỗ chưa biết công nghệ thì nay đã có thể tự tìm kiếm các thông tin cần thiết trên mạng, biết đăng hình ảnh các mặt hàng nông sản mình làm ra trên mạng để giới thiệu bán hàng…

Bà Thị Nga, dân tộc Chơro (xã Hàng Gòn, thành phố Long Khánh) phấn khởi nói: “Trước giờ tôi chỉ biết dùng điện thoại để gọi, nghe mà giờ tham gia lớp học, được cán bộ hướng dẫn tại chỗ nên tôi đã biết lên mạng. biết tra cứu thông tin, biết cách làm thủ tục giấy tờ nhanh hơn”.

Tại huyện Nhơn Trạch, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh huyện đã đồng loạt tổ chức ra mắt đội hình “Bình dân học vụ số” cấp cơ sở. Các đội hình tập trung tuyên truyền, hỗ trợ, phổ cập tới người dân và thanh thiếu nhi các kiến thức, kỹ năng cơ bản về công nghệ thông tin; tổ chức các khóa học trực tiếp và trực tuyến về kỹ năng số thiết yếu. Các đội Bình dân học vụ số còn hướng dẫn, phổ cập cho người dân sử dụng máy tính, các thiết bị thông minh, mạng xã hội; thực hiện dịch vụ công trực tuyến và tương tác với chính quyền qua nền tảng số. Đồng thời, hướng dẫn người dân truy cập internet và các kỹ năng số thiết yếu một cách văn minh, bảo đảm an toàn, bảo mật thông tin ở mức cơ bản, tránh lừa đảo số; nhận diện và phòng ngừa thông tin xấu, độc trên không gian số.

“Mô hình này tuy mới nhưng đã nhanh chóng đạt hiệu ứng tích cực, lan toả mạnh mẽ, không chỉ góp phần “xoá mù” công nghệ số mà còn thúc đẩy việc ứng dụng công nghệ số trong đời sống của đoàn viên thanh niên và nhân dân” – Phó Bí thư Huyện đoàn, Chủ tịch Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam huyện Nhơn Trạch, Huỳnh Công Phú cho hay.

Theo Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ, với tinh thần học tập suốt đời, Đồng Nai sẽ tiếp tục tổ chức các lớp học, các khóa đào tạo cơ bản về kiến thức chuyển đổi số, kỹ năng sử dụng thiết bị thông minh, truy cập và khai thác dịch vụ công trực tuyến, thương mại điện tử, bảo vệ thông tin cá nhân… Các lớp học này được thiết kế ngắn gọn, dễ hiểu, dễ áp dụng. Các đơn vị liên quan sẽ xây dựng bộ tài liệu phổ cập số theo hướng “học một lần – dùng cả đời”, phù hợp với trình độ học vấn, ngôn ngữ, văn hóa của từng nhóm đối tượng – đặc biệt với đồng bào dân tộc thiểu số, người cao tuổi, nông dân, công nhân, người yếu thế.

Ngoài chương trình phổ cập này, Sở Khoa học và Công nghệ cũng đang làm các nền tảng phổ cập bình dân học vụ số, có thể là từ nền tảng của Trung ương đưa về và cả nền tảng của địa phương. Thời gian tới, sau khi việc trang bị kiến thức cơ bản về AI, kết hợp giữa con người và khoa học, chúng ta sẽ giải phóng được sức lao động và tối ưu hóa quy trình quản lý./.

Hương Sen