Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 210/2025/NĐ-CP ngày 21/7/2025 sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định số 38/2018/NĐ-CP ngày 11/03/2018 của Chính phủ quy định chi tiết về đầu tư cho doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo. Nghị định 210 chính thức có hiệu lực từ ngày 15/9/2025, mở ra nhiều điểm mới quan trọng, tạo hành lang pháp lý rõ ràng và linh hoạt hơn cho hoạt động đầu tư vào doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo.

Theo các chuyên gia, một trong những điểm đột phá của Nghị định 210 là lần đầu tiên, pháp luật công nhận các công cụ đầu tư có thể chuyển đổi, cho phép quỹ đầu tư rót vốn vào startup thông qua các công cụ tài chính đặc thù và sau đó được chuyển đổi thành cổ phần hoặc vốn góp. Đây là một bước tiến đáng kể so với trước đây, khi các mô hình đầu tư phi truyền thống chưa được pháp luật chính thức thừa nhận.

Bên cạnh đó, Nghị định cũng quy định rõ về quyền mua cổ phần. Theo đó, các quỹ đầu tư được phép thỏa thuận trước quyền mua cổ phần mới trong các vòng gọi vốn tiếp theo của startup. Điều này không chỉ tạo ra sự linh hoạt trong cấu trúc đầu tư, mà còn giúp các quỹ duy trì vị thế và lợi ích trong các giai đoạn phát triển tiếp theo của doanh nghiệp. Đồng thời, đưa ra những quy định cụ thể nhằm chuẩn hóa mô hình tổ chức và hoạt động của quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo.

Đặc biệt, Nghị định quy định rất rõ về danh mục hoạt động đầu tư của quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo. Trong đó, về giới hạn tỷ lệ đầu tư, tổng vốn một quỹ được phép rót vào một startup không vượt quá 50% vốn điều lệ của startup sau khi nhận đầu tư. Quy định này nhằm hạn chế tình trạng chi phối tuyệt đối từ nhà đầu tư và khuyến khích startup tìm kiếm nguồn vốn đa dạng hơn.

Về quy mô, mỗi quỹ có thể gồm từ 2 đến tối đa 30 nhà đầu tư góp vốn, và không có tư cách pháp nhân. Đây là mô hình linh hoạt, phù hợp với quy mô nhỏ và tính chất thử nghiệm của nhiều quỹ đầu tư mạo hiểm trong giai đoạn đầu.

Nghị định nghiêm cấm các quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo góp vốn vào một quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo khác. Đây là biện pháp nhằm tránh các rủi ro về tài chính, tránh hiện tượng vòng xoáy vốn và tăng cường tính minh bạch trong hoạt động đầu tư.

Toàn bộ các thủ tục hành chính liên quan đến quỹ, như thông báo thành lập, thay đổi vốn, gia hạn hoặc giải thể, đều được cho phép thực hiện trực tiếp hoặc trực tuyến thông qua hệ thống quản lý của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh. Việc này sẽ giúp tiết kiệm thời gian, giảm chi phí tuân thủ và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho nhà đầu tư tham gia vào thị trường.

Cũng theo Nghị định mới, hoạt động của quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo được quy định một cách cụ thể và minh bạch, bao gồm: Được phép đầu tư vào doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo; sử dụng các công cụ đầu tư có thể chuyển đổi; sở hữu quyền mua cổ phần tại các startup (tuy nhiên không được phép chuyển nhượng quyền này cho bên thứ ba); sử dụng vốn nhàn rỗi để gửi tiền có kỳ hạn hoặc mua chứng chỉ tiền gửi tại các ngân hàng đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

Không được phép cho vay thương mại hoặc bảo lãnh các khoản vay; đầu tư vào chứng khoán niêm yết, trái phiếu, chứng chỉ quỹ trên thị trường chứng khoán hay cam kết lợi nhuận khi huy động vốn từ các nhà đầu tư tham gia góp vốn vào quỹ.

Các giới hạn này được đưa ra nhằm bảo vệ bản chất của đầu tư mạo hiểm là hỗ trợ đổi mới sáng tạo, thay vì hoạt động vì mục tiêu lợi nhuận tài chính thuần túy hay đầu cơ.

Ngoài ra, Nghị định số 210/2025/NĐ-CP sửa đổi Điều 15 Nghị định số 38/2018/NĐ-CP về trình tự thông báo giải thể quỹ, trong đó bổ sung về hình thức gửi hồ sơ trực tuyến và quy định rõ trách nhiệm cung cấp thông tin định kỳ cho nhà đầu tư và cơ quan đăng ký kinh doanh cấp tỉnh để theo dõi, giám sát trong suốt quá trình giải thể, thanh lý tài sản.

Hoạt động thanh lý tài sản, thời hạn thanh lý tài sản của quỹ thực hiện theo phương án giải thể đã được Đại hội nhà đầu tư thông qua, nhưng không quá 1 năm, kể từ ngày công bố bản thông báo về việc giải thể quỹ.

Trong thời gian quỹ đang thanh lý tài sản để giải thể, phí quản lý, phí giám sát và các chi phí khác được thu theo biểu phí đã được Đại hội nhà đầu tư thông qua. Sau ngày giải thể quỹ, định kỳ hàng tháng, công ty thực hiện quản lý quỹ cung cấp cho nhà đầu tư thông tin về mức thanh toán trên một phần vốn góp, chi phí phát sinh trong kỳ, giá trị tài sản ròng còn lại của quỹ và giá trị tài sản phân phối cho nhà đầu tư. Thông báo gửi cho nhà đầu tư phải được cung cấp cho Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp tỉnh để theo dõi, giám sát.

Các quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo đã thành lập và hoạt động theo quy định tại Nghị định số 38/2018/NĐ-CP ngày 11/3/2018 của Chính phủ, đã nhận thông báo thành lập quỹ hợp lệ của cơ quan có thẩm quyền trước ngày 15/9/2025 thì không phải đáp ứng các quy định mới tại Điều 5 về Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo.

Các quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo đã được công ty thực hiện quản lý quỹ gửi thông báo tới Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp tỉnh nơi công ty đặt trụ sở chính để xem xét tính hợp lệ nhưng chưa nhận được văn bản thông báo của Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp tỉnh về việc thành lập quỹ hợp lệ trước ngày 15/9/2025 thì phải tuân thủ quy định mới tại Điều 5 về Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo.

Với các quy định chi tiết, cập nhật theo xu hướng toàn cầu và ưu tiên tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư cũng như doanh nghiệp khởi nghiệp, Nghị định 210 được kỳ vọng sẽ thúc đẩy mạnh mẽ làn sóng đầu tư mạo hiểm trong nước, thu hút thêm dòng vốn tư nhân, đồng thời giúp hệ sinh thái khởi nghiệp tại Việt Nam phát triển bền vững và minh bạch hơn.

Tại Đồng Nai, theo thống kê của Sở Khoa học và Công nghệ, trong 6 tháng đầu năm 2025, tổng số doanh nghiệp, dự án khởi nghiệp sáng tạo tham gia các cuộc thi, chương trình hỗ trợ đạt 90 đơn vị, trong đó tỉnh Đồng Nai (cũ) có 56 đơn vị, tỉnh Bình Phước (cũ) có 34 đơn vị. Để hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, thời gian tới, Sở Khoa học và Công nghệ sẽ đẩy mạnh các nhiệm vụ liên quan đến xây dựng kế hoạch cải tiến chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương; tiếp tục triển khai các nhiệm vụ trọng tâm thuộc kế hoạch “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trên địa bàn tỉnh Đồng Nai đến năm 2025”. Đồng thời, sở triển khai nhiều chương trình khuyến khích doanh nghiệp, start-up khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trên địa bàn tỉnh. Sự kiện nổi bật nhất là Ngày hội khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tỉnh Đồng Nai năm 2025 diễn ra trong tháng 10 tới.

Thanh Cảnh