Việt Nam đang trải qua sự chuyển mình mạnh mẽ trong lĩnh vực đầu tư, với sự phát triển vượt bậc của các nền tảng công nghệ quản lý tài sản (wealthtech). Dân số trẻ, am hiểu công nghệ, cùng với các sáng kiến của chính phủ nhằm củng cố thị trường tài chính, đang là động lực chính thúc đẩy tăng trưởng mạnh mẽ cho ngành này.
Theo ông Huy Nghiêm, Nhà sáng lập kiêm CEO của VNSC by Finhay (trước đây là Finhay), sự chấp nhận fintech đã tăng tốc đáng kể từ năm 2020, đặc biệt trong giai đoạn đại dịch COVID-19. Ông nhấn mạnh sự chuyển đổi nhanh chóng từ việc tiền mặt chiếm ưu thế năm 2017 sang việc thanh toán kỹ thuật số trở thành chuẩn mực ngày nay. Sự thay đổi này gắn liền với các cuộc thảo luận về Cách mạng Công nghiệp lần thứ Tư bắt đầu khoảng năm 2017-2018, tạo ra một môi trường thuận lợi cho các nỗ lực đổi mới như Finhay.
Finhay: Tiên phong dẫn lối cho nhà đầu tư số
Ra đời năm 2017, Finhay là một nền tảng đầu tư số và ứng dụng quản lý tài chính cá nhân. Công ty hợp tác với các tổ chức tài chính để cung cấp sản phẩm đầu tư, nhắm đến các nhà đầu tư bán lẻ đại chúng chưa được phục vụ đầy đủ tại Việt Nam, từ thế hệ millennial đến các gia đình ở nông thôn. Với hơn 2.7 triệu người dùng, Finhay đặt mục tiêu trở thành nền tảng đầu tư số toàn diện nhất Việt Nam.
Mặc dù giao dịch chứng khoán tại Việt Nam còn tương đối mới mẻ (khoảng 24-25 năm tuổi) và các sản phẩm như quỹ tương hỗ hay quỹ hoán đổi danh mục (ETF) còn ở giai đoạn đầu áp dụng nhưng việc chuyển đổi từ xã hội tiền mặt sang thanh toán số rộng rãi cho thấy dân số ngày càng cởi mở với các công cụ tài chính hiện đại.
Năm 2022, Finhay đã có bước tiến lớn bằng cách mua lại Công ty Cổ phần Chứng khoán Vina (Vina Securities), trở thành nền tảng đầu tư số đầu tiên được cấp phép tại Việt Nam. Ông Nghiêm cho biết việc sở hữu giấy phép riêng luôn là một phần trong kế hoạch của công ty, và sau khi tận dụng giấy phép từ nhà đầu tư Thiên Việt Asset Management (TVS), Finhay đã quyết định mua lại một công ty chứng khoán để tự chủ. Mục tiêu của Finhay trong 5-10 năm tới là trở thành dịch vụ được nghĩ đến đầu tiên, đặc biệt đối với đối tượng khách hàng trẻ.
Chính phủ thúc đẩy thị trường tài chính và tiềm năng chưa khai thác
Từ đầu những năm 1990, chính phủ Việt Nam đã tích cực thúc đẩy sự phát triển của thị trường vốn, nhận thấy nhu cầu ngày càng tăng về cơ hội đầu tư. Các đổi mới như giới thiệu trái phiếu chính phủ (1990), mở cửa Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (2000) và thành lập công ty chứng khoán đầu tiên (cũng trong năm 2000) đã giúp Việt Nam chuyển mình thành một cường quốc khu vực.
McKinsey dự kiến ảnh hưởng này sẽ tăng tốc khi chính phủ triển khai các kế hoạch phát triển tài chính, tập trung vào quy định thị trường nhằm đảm bảo nợ trái phiếu chiếm khoảng 65% GDP. Năm ngoái, chính phủ cũng đã phê duyệt chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030, với mục tiêu xây dựng một thị trường ổn định, an toàn, hiệu quả, bền vững và hội nhập, phục vụ như một kênh huy động vốn quan trọng.
Các mục tiêu chính đến năm 2030 bao gồm:
- Vốn hóa thị trường chứng khoán: Đạt 100% GDP vào năm 2025 và 120% vào năm 2030.
- Trái phiếu chưa thanh toán: Mở rộng lên 47% GDP vào năm 2025 và 58% vào năm 2030.
- Số lượng tài khoản chứng khoán: Tăng lên 9 triệu vào năm 2025 và 11 triệu vào năm 2030.
- Nâng hạng thị trường: Nâng tầm thị trường chứng khoán Việt Nam lên trạng thái thị trường mới nổi vào năm 2025.
Năm 2023, tỷ lệ vốn hóa thị trường trên GDP của Việt Nam đạt khoảng 44%, thấp hơn nhiều so với các quốc gia cùng khu vực như Singapore (121%), Thái Lan (101%) và Malaysia (95%). Điều này cho thấy tiềm năng to lớn chưa được khai thác của thị trường Việt Nam. Tuy nhiên, sự hiện diện của 7.2 triệu tài khoản giao dịch chứng khoán phản ánh một cơ sở nhà đầu tư cá nhân đang phát triển nhanh chóng và báo hiệu động lực mạnh mẽ cho sự mở rộng thị trường trong tương lai.
Thay đổi hành vi đầu tư: Từ tài sản hữu hình đến kỹ thuật số
Sự gia tăng của việc áp dụng wealthtech tại Việt Nam báo hiệu một sự dịch chuyển đáng chú ý khỏi các kênh đầu tư truyền thống, vốn từ lâu đã ưu tiên bất động sản, vàng và tiết kiệm ngân hàng do các giá trị văn hóa đề cao sự ổn định và tài sản hữu hình. Một khảo sát của Statista năm 2023 cho thấy tài khoản tiết kiệm và vàng là những loại hình đầu tư phổ biến nhất.
Tuy nhiên, những năm gần đây, các nhà đầu tư trẻ hơn và am hiểu công nghệ đã ngày càng chuyển sang thị trường chứng khoán, tiền điện tử và các nền tảng đầu tư kỹ thuật số. Thực tế, khoảng 25% số người được hỏi trong khảo sát năm 2023 cho biết đã đầu tư vào tiền điện tử.
Với dân số trẻ năng động, sự hỗ trợ từ chính phủ và sự dịch chuyển rõ rệt trong hành vi đầu tư, Việt Nam đang đứng trước ngưỡng cửa của một kỷ nguyên mới về đầu tư số. Dù vẫn còn nhiều tiềm năng chưa khai thác nhưng những tín hiệu tích cực cho thấy thị trường wealthtech sẽ tiếp tục là động lực chính, định hình tương lai tài chính của đất nước.
HA (FintechNews)